Cap. III. De Menfian. defetin , €9c. 403.
magisad caufarum differentias, quàm figna refpicien-
dumy,ad ZEriologiam pergamus.
Gaufa -. G. 4. Accedimusnuncadcaz/as penitius explican-
1d mentes das, quiacognita & remota cauía,ipfeaffettuscogno-
"terum. | (citur & removetur;haz prodiverfitate fubje&i funt di-
verfz;libet nunceasad mentem veterum Galenicorum
tractare,quiin menfium fluxu fupprefloculpant uteri
intemperiem frigidam & ficcam , vel uteriinflamma-
tionem velícirrhum, velcompreffionem à tumoribus
vicinarum aut omenti craffioris , imó ipfiusuteriar-
guunt denfitatem & craffitiem nimiam, ulcera & cica-
tricesabiisrelidta , aut ex lacerationecotyledonum in
violentoabortu,fic etiam ab humoribus frigidis & craí-
fis vafaobílruidicunt. Sic & fanguinisauctam velim-
minutam quantitatem hunc fluxum producere íta-
tuunt. /
Inter caufas externasreferunt aérem frigidiorem &
[icciorem,ingreffum inaquam frigidam aut nimiam in
eàmoram, pracipué inflantibus aut fluentibus;menfi-
bus,cibos copiofiores vel frigidiores& adftringentes ,
aromatum abufum,exercitationes vehementes, vigi-
liasnimias,animi perturbationes &c.
Paracelf, —.O. s. Paracelfus in param. l4. de origine morb. ma-
tricis , aliifqueinlocisde matricis natura dg munere
plurima narrat, quód nempeea fit peculiaris & micro-
cofmusin homine,imó inftar hominis, imó quz totius
mundi naturam ia fe babeat , omnefque ampledtatur
creaturas quód propria habeat elementa & alimenta
quibusnutrjatur, ut & proprietatestartarijhinc culpat
varias feculentiastartareasin utero lateates:
Humonti, 6. 6. Helmontius menftraum | fanguinem feparari
vArcbei manu , & fic à naturá proiici tatuit,aitque in-
ordinata menílruajuvenculasditcolorare.
Sylvij, —.O- 7. Solviuscaufam menfium fuppreffionis latere
velin ipfo utero, vel uteri vafis, ait, afferitque nec pro-
cedere iftam evacuationem, quando viz vel vaía huic
evacuationi dicata non patent in uteri cavitatem, vel
fanguisadipía non feratur, veleadem vafa pituità vi-
(cidà & glutinosà infarQta funt.
Procaufa remota accufat fanguinem craffiorem &
melancholicum,ipfumque puellarum animum triítio-
rem,vitamquefedentariam, fomnum longiorem, ali-
menta frigidiora , arem frigidum, craffum, nebulo-
[um & humidiorem, contingere etiam ait in pubertate
naturalem horum vaforurm apertionem ( quem effe.
Gum humoribusbiliofistunc remporis predominanti-
busin corpore adícribit ) & fecundum tresgradus zta-
tisdiftinguit , caufam ergó (upprefforam menfium at-
tribuit pituitz & fanguini pituitofo glutinofitate fua
viasobturanti & obítruenti : Coalitum uteri fzpe effe
& exifterebujusaffectuscaufam nullusdubito..,
Carta, -— $..8. Carteffani hic accufant ob(tructionem uteri
wrum. —valorum velàdepravatadigeftionein primis viis,vel à
defe&u fpirituofitatis feminis , utplurimüm veróà
particulisnimiàm acidis& craffisin M.S. exiftenti-
busobortam,à quibus volatilesadeó fupprimunturut
moveri nequeant, eapropter humorescraífi & lutofi
redduntur & hinc perglandulas uteri nulla feparatio
fit, fed obftruGionesoriuntur, propter quas menfes
fluere nequeunt.Etficà plurimis caufis fupprimi vo-
lunteos Cartefiani: nimirum vel à mala vaforum con-
formatione , & prava eorum abortu conítitutione, vel
ab eorum ob(tructioneà fanguine,aliave materia,craí-
fitie,vifciditateve donatisoborta,vel etiam à cruoreni-
mis cenui ac ultra modum rarefacto , tantamque in.»
vaforum tunicisdiítenfionem pariente, utillarum fi-
bra ad illiusexpulfionem ampliüscontrahi nequeant,
vel tandem à compreffioneà partibus vicinis tumefa-
&isaut alio modoaudctisjindudta. |
Vofza — 6. 9. Nas cauías hujus affetus diftinguimus it. ,
"/i» de caufam immediatam qua. eft arteriolarum uteri ob-
Sa. ftru&io, & proximas & remotas. Ilia rationeduplicis
fubjedi funt duplicés ; prima ratione fanguinis, eft ni-
mia craffities, & glutinofa vifcidiras , quz crafin maf-
[7 fanguinez volatilem invertit,fluxibilitatem & fer-
mentationem ejusimpedit,atque motum ineptum red-
dit, fpirituum generationem inhibet , & fpiritum pla-
(licum obnubilat , fepetamenhic fluxus impeditur
Dolei Ob. Tom.
)b vafa minüsaperta vel totaliter obítruQa . Eft au.
em vaforum conílitutio duplex , nempéà primoortu,
'eltractu temporisoborta . llla eft quando Racbam
Melcba vafaillanon benefervataperta , velà natura
'irculanteangufta nimis facta funt , adeó ut licét fan-
uis perluereamat , fed per eorum exilitatem veró
"ermeare & egredinon valeat , unde fzpe per alia in-
'onvehientiora exitum quzrit,v.g.per hezmorrhoides,
jates,oculos,dentium alveum;aures,pulmones, mini-
mum digitum, fudorem , qualeexemplum nosnovi-
nus . Tractutemporishzec vaíforum obftrudtio fità
materia quadam acida viícida ,glutinofa & mucilagi-
)0fa,qua fenfim ac fenfim hzc vaía genitalia obftruit,
luxumque iftum impedit. Sicob univerfalem circu-
antium humorumcraffitiem , fuccusetiam nerveus
Yequequanto nequequalibus laudabiliter]inde gene-
"atur pre ditus , proptereaque adeft totius fegnities &
'tavitas,pica,inappetentia &c.ob ftagnantes veró vel
egnitercirculanteshumorescrura intumeícunt, do-
or capitis variusaffligit, palpitatio cordisaccedit ; &
»b nutrimentum ubique vitiofum color floridus perit,
'C€ cachexia contrahitur.
Vafa hecquandoqueà grumis fanguinis, nonnun-
inam à pure craffiori , interdum à vermibus & calcu-
isobftruuntur,vel comprimuntur ab omento aut ni^
nia pinguedine,aut à vefica, aut inteftino recto fimili-
ufquealiis partibus vicinistumefactis,aut é loco pro-
apfisitidem à quovisipfius uteritumore. — -
Interremotascaufas referimus ftomachum debi-
*m4& resnon-paturales, fymbolum fuum hicconfe-
éntes, ut funt aér frigidus ,abeoque manuum aut pe-
lum refrigeratio,vel aquz frigidae immerfio, vel fuper
ipidem frigidum feffio;alimenta acida,auftera,craffa,
errea,aquea,pituitofa, & viícida ,aut vi adftringendi
rzdita; quantum enim damnuminferant mulieribus
nenfium fluentium tempore copiofius ingefta vifci-
ladura nimis,falita vel fumata, acacida, & fructus
orariiin diesobfervamus. Ex craffis & vifcidis ali-
nentishaud fubtilis vel volatilis chylus,multominüs
:x hoc mobilesadmodum circulantes humores elabo-
ari queunt. Medicamenta nimis refrigerantia , in-
Taffantia & ad(tringentia , fomnusintempeftivus aut
ximius; vitaotiofa, animi affe&tusgraviores , aue
iut diminutzautintermiffz excretionesac purgatio-
1es, tumores , autabfceffusex abortu , partu difBcili,
'afu,contufione, & cachexia , & medicamentis perpe-
1m adhibitis. U
$. ro. Obftrudio menfium ut plurimum malum
ft Chronicon, & fi non rempe(tivé curetur, quamvis
:x fe primó non valde periculofum videtur , tamen
"rogreffu téporis pote(t exiftere caufa variorü graviffi-
norü morborü, utpoté hydropis,leucophlegmatiz,ph-
hifeos,inflammationü,tabis,ulcetis,fuffocationüi,alio-
umdq;affectuü plané periculotiffi morü. Flicaffe&tus in
rirginibus febr albá,in aliis cordis palpitation&,in aliis
lerilitatem,inaliis cephalalgiam, in aliis pica, in non-
illisdyfenteriam producere folet. Minüs tamen peri-
ulofus eft affectus, quandoà caufis externisexcitatur,
empore fcilicet aut zítivoaut verno, quàm hyberno
x autumnali ; Sapnguisenim quandoque fe ipfum de-
truit, binc vel cachexia , vel hydrops, vel tabesoritur ,
zvitquehicfanguiscorruptusin pulmones ,precipué
Xejusvafavel aperitexedendo vel ulcerando, hinc-
'nein phrhi(in degenerat. In quibufdam fozminis con-
inuusmenfium defedtusfolenniseffe folet, & tamen
Anz permanent, nihilominus tameninillis, quibus
emel fluere confuevere,& nunc rurfusemanent,gra-
"ffimorum morborum cauía exiftunt.
$.1r. Dieta confittit in legitimà admini(tratione re-
uam non-naturalium vulgó dictarum,alibiad naufeam
lidtà.Salfa,acida,frigida & animi pathemata graviora
mprimistugienda funt.
9. rz. Ordonuncpoícit , ut adipfam curationem Curapba-
iccedamus, & illam priüs videamus ad mentem Ca/e- »aceutica
ücorum ,quicurationem hujus affectus pro caufarum Veterum.
rarietate variandam effeajunt. Si ergóà nimia copia
anguinis affe&us ortus fit , illius quantitatem mi-
unt per phlebotomiam , quam pro re natà vel in.»
Cc 2 bra-
Preenofs.
