ro8 Encycl, Med. Libr. 1. De. Morb. Thorac.
aic afficiuntur , alix enim propiüs , alia; remotiüs pa-
iuntur, maximé veró hocin. morbo Izduntur bron-
chia, feuafpera arteria propagines, non exclufis ve-
ficulis& fapguiferis vafis , materiam vitiofam pulmo-
nibusafferentibus, prout enim acida particule variis
pituita vifcida: particulisobvolvuntur, vel biliofis vel
alkalinis implicantur, ita variant in pulmonibusindu-
Aiaffectus vellenti vel celeres. Stomachum quoque
(ge pe liujus affetüseffe partem affectam nemo Me-
licorum dubitat, quod & fzpiüsin infantibus obfer-
rare folemus , & optime tale Afthma nuncupari po-
eft Atthma ftomachale , prout in Caufis pluribus vi-
lerelicet. M »
: $. 3. Libet hiccafum valde quadrantem annectere.
Virquinquagenario major , conftitutionis (anguinez
umméobefus ; jam pertriennium & ultra itagravi
;exatus fuitaphelitu, ut vix centum paffus facere | ,
»otuerit abfque fuffocatiunis metu , ille tempore hy-
»rno, & pluviosà exi(tente tempeftate, decubuit
-um difficillima refpiratione, versüs nodem femper
iuncta, quàdurante fomno fuürgere coactus, pectus
»ugnis & manibus fortiter percuffit , ne immineret ip-
(i fuffocatiolethalis , quam femper timebat , .conco-
mitabatur ipfum tuffisficca , fine febretamen , aérem
per feneftrasfruítra hiante. hauriebat ore, nec. loqui
poterat , urina erat tenuis & rubicunda, effluente fi-
mulex ore pituita vifcida ,tandem cum ftertore & fo-
niturefpirabat. .- 00: 5. 4 sl
Diemmofiss , S Quàipsà fadifpecie tyro hunc hoftem cum
fuis fatellitibus facili Marte cognofcere poteft . Nam
refpirationis lzefze Diagnofin operosé fectari fupervaca-
neum videri poffet , càm & hacíenfibus pateat , &
ex egrorum querulo anhelitu, & refpiratione haud
difficulter colligi poffit , verümob meliorem cogni-
tionem , & diflintionem affectuum , prater ea , quz
accuratiüsex cafu colligi poffunt , pauca duntaxat re-
cenfebimus . Magna er; ó denfaque fit refpiratio fine
febre , aliquando quidem etiam cum anhelatione. , ;
atque fono, id quod magis jacentibus quàm fedenti-
busaccidit, pectusgraveeft, & anguftiam ardtatio-
nemque percipiunt agri , frequenter & tuffiunt afth-
matici, nihil tamen putulenti eiiciunt . Malum hoc
increfcit eó ufquealiquando, inorthopnza nempe. »,
ut reda cervice fpirare cogantur miferi, ne plané fuf-
ocentur, adeftfibilus, & aliquando ftertor, nocte
mprimis ingravefcens, ut & dolor :pungens, adfunt
nícorbuticoafthmate inflationes ventriculi, & ten-
iones dolorificae hy pochondriorum ,rugitus inteftino-
"um, fputatio frequens, ru&tus, cardialgia , quan-
doque vomitus, palpitatio cordis, pavores & fudores
octurni , facies modo pallida, modolucida &infa-
:a, urina modó flammea , modó pallida , plerumque
xrenulisrubicundis matulz latera occupantihus n.
ta-unde illaobítru&iorenum & inde ypárticularur
"alinaruminfaznenine prafertim «cumulatiooritür .
Dyfpneea cognoícituty quando anhelatio non adeó
arget, fed modicàadliuc , densétamen citraque fom-
num affligit ; obipípirationisvias minüs adhuc ob-
lructas. Ín Afthmaterefpirationon tantüm eft den-
10r fed & frequentiór in fpeciecum fibilo.& fono ,
:um Tuffi utplurimum molefta. Inorthopnza , ceu
litum, egrinonnifi erecta cervice, elevatoque ,
thorace ac collo extenfo non aliter ac moribundisacci-
lit , refpirare poffunt. , decumbentes enim & ja
-entes fuffocationis metum incurrunt , & fuffocari
apparent plané. 1n Afthmate ftomachali fumma. ;
ideft refpirandi difficultascum tuffi , & materia vi:
ide rejectione , appetitu languente antea minus
iucto , ventrisinflatione, &c anxietate circa precor-
lia , alioqueficciore. Humorofum veró Afthmafi
ve difficilis refpiratioà muco in pulmonum.. veficulis
hzrenteeffe cognofcitur , quando prater tuffim &
fonitumex profundo quafi flertentem , pituita. ex:
cernitur , & qu magis illa excernitur ,:eó. magis
affe&usimminuitur . Quando veró vifcida quzdam
materia , magisinternas pulmonum veficulas obfe-
dit , tumfonitusnon percipitur , & non nifi fuc-
ceffivé , nequeadeó copiosé materia .illa viícida..
Zaufa:s
-um tuffi eiicitur.
6. 5« Explicatishactenusfignisdiagnofticis , nunc — 4/4
le caufis , tractandi ferie obfervata ,: mentem no- ad mento
iram exponamus. Primoloco ftant veteresGa/enici y Veterum
iui afthma omnium frequentiffiméà pituita craffa &-
ifcida , quz aliquando .in afpera arterig ductibus ,
terdum in ipfis pulmonibus haret , oriri contendunt,
iveilla pituita aliunde, fcilicet à capite, fluat , five
bid. generata fit ; in pulmonibus enim multas id ge-.
us fuperfluitatesgenerari poífe, non dubitant , quam:
jstuitam indefperato malo mediante calore in vi-
Team feu gypíeam, quin & in calculos tranímutari
xutant. Fluncquoqueaffetum, propter pectorisan-
:aftiam ipfiufque malam conformationem hominem
iffligere poffe ftatuunt, nec vapores ab inferis ad
ulmones afcendentes , & afthma parientes , reje-
losvolunt. .
.$. €. Paracelfí (e&tatores jurati, fumos minerales payíí,
n Chao deliteícentes& viribus aftrorum impregna-
os , necnon refpiratione attractos. pulmoneíque, ,
nficientesculpant , nectamenex afle reiiciunt opi-
ionem Galenicorum ,admittentes quód etiam phleg-
nainbronchiisexiftere poffit , quo facto aér nequeat
'enetrare, undezgri fiunt anhelofi, undeubi incan-
wlisreficcatur phlegma , tuffim indeexcitari poffe, ;
*rpetuam autumant. Externasquod concernit cau-
as, variasadmittit ipfe Paracelfusde morb. metallor.
"alorem nempe & frigus. externum, pruinas, plu-
ias, nebulas, refolutiones, flellarum galaxiz , po-
ionesacidas, aciditatem vitrioli , aluminis , aérem
ubterraneum ,. fumosfalinos, fülphureos minerales,
ntimoniales, arfenicales , auripigmentales . Alibi
X tartarum in pulmonibusgenerari & inde morbum
'uncgigni poffe haud inficiasit.
$. 7. Helmontiusomnia predicamenta & pradica- rjj5oy,
Alia fuperareannitens, nauci pendens & craffo Cal-
hurniioreut folet, ridet predictorum. authorum
piniones, quz hujusoriginem affettus adfcribunt pi-
aitz deflue in pulmonem , in putatitio fcilicetca-
arrho , pertotfeculacanopifatas, idque inde dedu-
it, quiaafthmarepente invadit, non fecus ac collo
pje&tuslaqueus; hinc & folvitur abíque magna pitui-
zexcreatione, quód veró interdumaliquidexcerna-
ar ,-non caufz occafionali adfcribendum , fed potius
tóducto putat, magnz fcilicet coarctationi , & inju-
z faite pulmonibus; reiicit & fententiam defenden-
ium fuligines& vaporesafcendentesafthma parere,
ioffe, atque nominat affhma, caducum pulmonis,
iuod nidum fuum habeat in. duumviratu , & potiüs
aufam hujusaffectusait effe peculiare venenum , pul-
nones proprietate fua afficiens, indeque. infolentiüs
rgere, quàmillnd, quódcaput & totum hominem,
1epilepfiam flernat. Duplex quoque, ceu diximus,
:atuitafthma muliebre ds» utrique fexui commune , ex
,tero enim furgit virus, (cujus vita atque poteffasto-
iimperat mulieri) quod gulam ftringat, & pulmo-
ium lobos & poroscoarctet. , Item dicit aíthma effe,
elhumidum velficcum, hocipfieft ut plurimum in-
erruptum, quodtamentotum corpus noftrum con-
utiat tumultuosé, & intervallum fupplicii gravitate
ompenfet, &idafthma fedem habet in liene , hinc
thmaticoslienofos vocat. In mulieribus veróin »
itero, undefexusfemineus meritó longé miferri-
nus, vidit enim , ficut & nos, author plures mulie-
esque fuaveolentium odore prater cephalalgias &
omminatas fyncopes in extremam reípirandi diffi-
ultatem projectz funt . Archeusenim vel fj plenisvel
iteri primario affectat fpiritum innatum pulmonum
ver a&tionem regiminis ,ex hacenim afthma epilepfia
'milegignitur, unde&, ceüjam diximus, afthma
:bauthore noftro caducus pulmonum vocatur , quod
icaffe&uscum gpilepfia conveniat, quod & à pofte-
iori, juvantibusnempe, concludit, quicquid enim
pilepfjiam curat , abeo & curatur afthma. Inítoma-
ho afthma quoque fedem babere contendit , & idinde
xobafe fatagit, quiaaliquando unico vomitorio ex-
jibitofelicitfimetollatur malum , tum quod quorun-
lam ciborum corruptorum vitio malum oriatur . Al
terius
