Cab. XIF.
monüm obfiruuntur, & hinc talisaffectus fequitur , in-
de& flagoatio fanguinis; in reliquis catarrhorum fpe:
ciebusut plurimum ferum ,ceu fupra diximus, evafa.
ri, & ejufmodi effe&tus fequi, certum eft; Effluxus feri
copiofioris ad bronchum & dein ad laryngem ,eamque
conftringens caufa Catarrhi fuffocativi eft aliquan-
do; Lympha enim vifcidiorglutinofior & copiofior ad
fauces copiofiàs delata fubitó invifcarelaryngem & fic
facilé huncaffectum excitare poteft . FIiíce preemiffis ,
tacilé quilibet explicare poteft anginas, raucedines ,
coryzas , odontalgiam, alioíqueaffectuscatarrbales
P $. xr. Fuit hzccaufz explicatio, jam fubjungenda
agnofis . , .
Prognofis, quid nempe de affectu hoc predicendum fit,
qua inre ut curiofus fit Medicus neceffe eft, quippe ju-
xta illud Senece l6. de benef. c. 16. pro egroto, & fama
artistimeredebet , Siécapite in nares cerebricloacas
deftillet humor, qui nunc feri vellympha nomine ve-
nit ,leveeft malum ,& cispaucosdies definit. Siin.
faucibusevafetur, pejuseft ,fi veró in pulmonibus , pef-
fimum ; inde enim exulceratio fepiusoritur unde ta-
bes corporifque confumptio . Omnes catarrhi mites &
breves, fiincuriofiüs negligantur, ita utradices proii-
ciant , periculofum eftopusalez . A periculo omninó
nonfunttutifzpius catarrhum incurrentes , variis
enim obnoxii funt morbis aliis ; minatur equidem
abundans ferum; apoplexiam, paralyfin, pleuritidem,
Coecitatem, phthifin ,odontalgiam , anginam ,furdita-
tem ,tarditatem vefice , renum , ftomachi dolorem ac
debilitatem ,ifchiadicam , podagram, &c. diarrheeam,
colicam. Catarrhus cum capitiscontinuo dolore eft dif-
ficilior curatu, quàm fineeo , priori enim cafu major
denotatur abundantia feri. Autnmpale tempuseft ma-
ximécatarrhisobnoxium , propter cceli mutationes
frequentes. Magnus catarrhusdicitur,qui locum occu-
patnobilem . Catarrhus fuffocativusfemper prafens
minatur vitz periculum, & hominem citiffimé interi-
mit ,acfi fueritapoplexià tactus . Senibusfiunt facilé
deftillationes, tefte Divino Coo , J]d4pD. 31. $. 3. indein
hisquoque difficillimé curantur . Ob motum eorum
nunc lentum & porisobliteratis € induratisglandulis,
lympha feré flagnat in fe acris & acida , ob nutrimenti
minus laudabilis acceffum, hinc in fenibus Caput affi-
cientes , graviaeisfymptomataaccerferefolent , ut
funt Lethargus, Carus, Paralyfis,, vel ipfa Apoplexia
&c. Sic& Catarrhi Epidemici € qui febrem contuma-
citer junGtam habent , nonomninó funt fecuri, maxi-
mé enim circulantium humorum ftatu fuoordinario
receffum procaufa agnofcunt.
Cua Dij, 9 1? Hatenuspenfum unum abfolvimus , adal-
rca, — terum nunctranfeundum eft, ad Curam nempe Diete-
ticam ,qua confiftit , prout fzpiusinculcatum, infex
rebus non naturalibus , /Efculapiifiliisitadictis. Aér
primàflatacie , quatenusis in fe continet particulas
fubtiles & falinas; fal enim in aére effe , docent nos fa-
niores Medici , & I//uffris Boyle ,hse ergo particula fali-
nz motu & figurà peccantes, & maffze lymphaticae &
fanguinez fefe infinuantes,excitant no(trum affectum.
Aérenim provaris fuis conflitutis , varios infertca-
tarthos: Autumno, hyeme, vere ,imó & hifcein repio-
nibuszílate, particularum fuarum rigiditate , poro:
cutisobítruente, vulgatiffimam defluxionum confti-
tuit caufam , quiatranfpiratione impedita , ferum
abundare facit ,infpiratione vero attractus, particulis
fuis ferum imprzgnat , & ad coagulationem difponit,
quod tum occafione datà & frigore poft incalefcentiam
quandam incurié admiffo , effectum fuum vel coryzà,
vel tuffi, aut aliisfymptomatibus, certó preftat. Sed
fi aér prater rigidasparticulas, etiam corrofivisacidis
impregnatuscorpus noftrum penetrat, tum texturas
circalantium humorum turbat, & hàcactione & rea-
&ione multz particule falinz pracipitantur , przpri-
mis volatiles ,ex quibus potiffimüm fanguisconftat ;
precipitate veróà lympha veluti praecipuo falisfol-
venterefolvuntur , à quibusilla acrisreddita , viasper
quas tranfit , vellicat & coar&tat , ficque ftagnationiab
intraetiam anfam dat. Et ex hàcratione vulgó oriun-
tur Catarrhi Epidemicihifce regionibus valdéfolen-
nes. & quia hi (anguinis maffam turbatam. & in illa 5
De Catarrbis. | 9$
»rzcipitatas particulas falinas pro caufa habent, hinc
ebrishos fepiüscomitari folet. Aér proin fit calidus
X ficcus , econtra ventofus, pluviofus, aquilonarisat-
jue auftrinus fummoperé yitetur ; nimiumenim fri-
'usquantum hic nocendo valeat , lippisactonforibus
orum eft, ciim inde impediatur tranfpiratio tam ne-
effaria,atque ferum coaguletur ,acin motu fiftatur ,
X ipfa glandulz cutisconftringantur; nocet nimirum
naximéilludfrigus , quandofubitó accidit poft ma-
num calorem, quodque cum humido conjunctum eft;
]uz omniaexperiunturii , quiregiones maritimas ,
quofas , mari & lacubusyicinasincolere coguntur .
caveat & catarrhisobnoxius $9/is d, Lunge radios . Si
'orró auftrini infürgant flatus ,quantum fzpe valetu-
i0 detrimenti capit ! ut collabantur & languefcant re-
olutz fluido madore vires, cuiignotum eft ? (2.) Cibus
equirur, cujus magna ingenerandishumoribus, tem-
erandoque valetudinisflatu viseft ,eaquecertaatque
fficax in multisalimentis , ad inundandum pituita
luxionecorpus, juxta verficulum Horat. lib. ferm. 2.
at.2.
Dulcia fe inbilem vertent ,lomacboque tumultum
Lenta feret pituita, vides ,ut pallidus omnis
Cona defurgat dubia ,
Pi cibus probus fuerit ac laudabilis, bonusindegenera-
ur fanguis, qui mentem fenfufqueilluftrat , affectus
'lacidos fedatofque reddit, omnefque animi motusad
ationisimperium componit . Sin veróex pravoali-
nento vitiofi humores fpiritufque turbidi proveniant ,
juxta Veteres) effumante in cerebrum fuliginofo va-
'ore, gravem animus noxam contrahit, fenfusobftu-
'efcunt , ferofitatescumulantur , affe(tusefferatitu-
nultuantur,intelligentiz nubilum pretenditur Cim-
nerium. Cibus hoc ergó in affectu fit conco(tu facilis ,
iccus , bonumque füccum generans, ex. gr. Ova forbi-
ia, carnesgallinaram, caponum, pullorum, perdicum,
itulinz; affati fint potiüs, quàm elixI cibi. Moderata
(uoque fit hujusquantitas , fitquoque cona parcior
'randio, fub finem cane detur aliquid panis cydonia-
i. E. contra cibicraffi, vifcidi, conco&tu difficiles, frigi-
!i & humidi exulent ,ut cepacea ,alliata & cafeofa ,
juatenushzc & fimilia alimenta faburram humorum
ugent, turbulentiscerebrum fpiritibusobnubilant,ex
mprobo enim difficilique paftu craffis corpushumori-
us ftagnat , inde & nocturna horrenda fomniorum fi-
nulacra mentiofferuntur. Si veró facili bonique fucci
itaris vitu, aut placide per fummam tranquillitatem,
'utinjucundisletitia fpectaculis fomnus exigitur .
Juod porum concernit , isfit moderatus; in potione. ,
nim magnum omnino eft fpirituum fanguinifque for-
nandi momentum , quz fi tenuis fuerit, pura & calida
lefzcataque , fibi fimilem fanguinemgignit & fpiriti-
'us; craffa veró, difficilis, cruda , fuz in corpore indolis
'eftigia relinquit. Hiíce in oristamquam remedium
ertumacindubitatum à Medicis commendatur potus
l'hez ac Coffez calidé fzepiüs forbillatus. Eorunyque
lico, ex olido ganeorum grege documentum fumite ;
|ui hordeaceo vernaculi liquoris potu in popinisfefagi-
iant , quàmillifeedam ex impuriffimo corporeani-
nam exhalant, quàm inquietoturbulentoque fpiritu
iguatur, quanta in ingeniishebetudo, in fenfibusftu-
'or, in membrislanguor, quanta cerebri inundatio?Ut
'nim quandoterra largiore perfufa imbre humectatur,
intea chartzeque flaccefcunt , paludes& cloacefce-
iam animambhalant : italiquefactis diffufifque toto
orporepotulentis , pectora & fauces catarrbis obfi-
ientur, tinniunt aures, lippiunt oculi , pulmonestuffi,
aput vertiginetentatur, nervimufculique fluxuhu-
norum, lubrici podagricisdoloribus infeftantur, quae
mnia effedus funt largioris poculi.Hincoptimé Craro
'ibonescatarrhofos vocat. Potusaquz putealis (alia
'nimratioeft acidularum) tanquamilla ftyx ad No-
acrin Arcadia: urbem, hominibus beftiifque exitialis,
'alaque vifrigorisrumpens, vitanduseft , fuppeditat
nim ferum copiofum & vitiofum. ( 3.) Somnus fit hoc
naffectu moderatus, non diuturpus, nec diurnus, ca-
ut tegatur caliendris ,vuleü ParruKen, ncfrigoreex-
'erno, maxime capiti aliifque nervofis partibus inimi-
CO. id
